“Kooperatifler ortak ekonomik, sosyal ve kültürel ihtiyaç ve istekleri müşterek sahip olunan ve demokratik olarak kontrol edilen bir işletme yoluyla karşılamak üzere gönüllü olarak bir araya gelen insanların oluşturduğu özerk bir teşkilattırlar.”

Özellikle ülkemizde gelişen şehirlerde 1980’li yıllarda başlayıp 2000’li yılların başına kadar devam eden çoğu başarısız yönetimler veya çıkan olumsuz yayınlar dolayısıyla kötü gösterilen ‘Yapı Kooperatifleri’ dolayısıyla kamuoyu nezdinde kooperatifçilik ifadesi kötü algılanmaktadır. Bitmeyen binalar, eksik malzemeler,  üye’lerin hukuki sorunları, kayıtlardaki sorunlar dolayısıyla kooperatifçilik tam oturamamış bir olgudur.

Oysa Büyük şehirlerimizde planlı yapılaşmaya model olacak yapılar veya şehirleşme çabalarında oldukça örnek bir çalışma olarak ele alınabilir. 2000’li yıllardan sonra gelişen finansal piyasalar dolayısıyla bireylerin finansa ulaşma sorunları çözüldükçe kooperatiflerden uzaklaştığı düşünülebilir.

Anadolu’da hala üretim tarafında özellikle tarım – taşıma tarafında kooperatifçilik devam etmektedir.

Peki Sıkışan Piyasalar İçin Kooperatifler nasıl Alternatif olabilir?

Ülke girişimcilerimiz için en zor olan operasyonlardan biri “Birleşmek, “Ortaklık”, “Birlikte İş Yapma Kültürü”,  maalesef iş insanlarımız karar alma süreçlerinde birleşmeden ziyade psikolojik olarak bireysel iş yapmayı tercih etmekteler. Bireysel finans, tekli iş yapma sürçleri sürecin bir noktada işletmeleri sermaye darlığına sürüklemekte ve iş yapamaz hale getirebilmektedir. işte tam burada; “ortak girişim grupları, iş grupları, kooperatifler” ön plana çıkmaktadır.

Aynı iş grubunda çalışan, aynı veya benzeş ürünleri ithal eden veya depolayan, pazarlayan üreten kişi veya kurumların birlikte çalışma kültürüne ulaşması birim maliyetlerde veya pazarlara ulaşmada, işletme maliyetlerini düşürmeden olumlu etki meydana getirecektir. Bu süreçler ülkemizde gerçek “Corporation”birleşmiş şirketlerin oluşmasına neden olacaktır.

Özellikle üretim alanları oluşturulurken veya hammaddeye ulaşırken kooperatif’ler üzerinden bu işlemlerin yapılması kooperatiflerin vergisel ve teşvik avantajlarından yararlanılması daha ucuz üretim alanları elde etmede yararlı olacaktır. Aynı zamanda gelişen denetim mekanizmalar geçmiş dönemlerde kooperatifler açısından olumsuz haberlere neden olan “haksızlıkların” önüne geçebilecek ve kooperatiflerin veya iş ortaklıklarının olumsuzluklarını bertaraf edebilecektir.

KOOPERATİFLER’in BELLİ BAŞLI AVANTAJLARI

  • Sürdürülebilir Bir İş Modelidir.
  • Yerel Ekonomileri Güçlendirir.
  • Yaşam Şartlarını İyileştirir.
  • İnsanlara Sorumluluk Kazandırır.

Gelişmiş ülkelerde kooperatifçilik öncelikler sahip bir yapı olarak görülmekle birlikte özendirilmektedir. Ülkemizde’de başarılı örnekleri elbette vardır ancak bu sayının daha da arttırılması gerekmektedir. Örneğin ABD’de 900 Kırsal elektrik kooperatifi  ülkede elektrik dağıtımını neredeyse yarısına sahiptir. 

Sonuç olarak, geçmişte olumsuz örnekleri olsa da özellikle üretim ve sanayi cinsi yapı kooperatiflerinin özendirilmesi, daha cazip hale getirilmesi ve iş insanlarımızın kooperatifleşmeye, birleşmeye, iş ortaklıları ve birlikte hareket etme kültürüne alışması gerekecektir.